هویج Daucus carota L.ssp.sativus

 
اصل و قدمت ومشخصات گیاهشناسی

هویج اززمان های قدیم درآسیا و اروپا به صورت خودرو (ssp.carota) یافت می شد.منشاء این گیاه رادر حوالی افغانستان و گسترش آنرا به مناطق ساحلی مدیترانه بین قرن 10 و12 میلادی ربط می دهند.این گیاه در قرن 14 میلادی به اروپا وچین ودر قرن 15 میلادی به ژاپن برده شد. هویج نارنجی ابتدا در قرن 17 میلادی شناخته شد وتا قبل از آن فقط هویج های زرد وبنفش کشت می شدند.هویج گیاهی است دوساله از خانواده چتریان (Umbellifereae)که در سال اول تولید ریشه ضخیم وچند ردیف برگ طوقه ای شکل می کند.در سال دوم ساقه گل دهنده از قسمت فوقانی ریشه خارج می شود که ارتفاع آن ممکن است به بیش از یک متر نیز برسد.پس از نفوذ ریشه اولیه در داخل خاک ودر عمق مناسب،رشد ونمو قطری ورنگ پذیری قسمت بالای ریشه و هیپوکوتیل آغاز می شود.مقداری از هیپو کوتیل که ابتدا در بیرون از خاک است به سبب تجمع زیاد ریشه ها در سطح آن به داخل خاک کشیده می شود و به این ترتیب رشد ونمو طبیعی آن ادامه می یابد.انواع اصلاح نشده هویج مانند هویج های محلی شمال کشور که فاقد این ویژگی اند در قسمت بالای هیپو کوتیل که بیرون خاک قرار دارد به سبب نداشتن ریشه به داخل خاک کشیده نمی شود وسبز باقی می ماند.
ریشه هویج دارای رنگهای متفاوتی است. با اصلاح نژاد توانسته اند هویج هایی با کیفیت عالی وبا رنگهای نسبتا یکدست به وجود آورند که مواد تشکیل دهنده ی آن کاروتن آلفا و بتا هست.ریشه اصلی هویج عمیق ولی ریشه های فرعی اندک است.ریشه از سه قسمت پوست و گوشت ومغز تشکیل شده است.مواد غذایی آن بیشتر در قسمت گوشتی جای دارد. در انواع زودرس و متوسط رس نسبت قسمت گوشت به مغز حدود 1:6 ودر انواع دیررس حدود 1:2 است.اندازه ریشه ها بسیار متفاوت است ونسبت به ارقام مختلف به صورت گرد،حلقوی،دوکی واستوانه ای وجوددارد.
از نظر طول دوره رویش هویج ها به سه دسته تقسیم می شوند:
1-هویج های زودرس
کشت آن در زیر پوششهای پلاستیکی نیز امکان پذیر است.دوره رویش این هویج ها بین 2 تا3 ماه است ،مثل ,Nantaise Amesterdamer Treib.
2-هویج های متوسط رس(تابستانه)
با طول دوره رویش 3 تا4 ماه مانند  .Chanteny,Juwarot
3-هویج های دیررس (پاییزه)
باطول دوره رویش5 تا6  ماه مانند انواع Lange rote ohne Hertz.

بذر و کاشت:
 با وجودی که بذر هویج نسبتا ریز است ولی عمق کاشت آن را حدود 2 سانتیمتر در نظر میگیرند.بستر کاشت باید به خوبی آماده،پوک،نرم ومسطح باشد. وزن هزار دانه حدود 3/1 گرم است.مقدار بذر باید طوری محاسبه شود که احتیاج به تنک کردن نباشد.به طورکلی بذرپاشی هویج اغلب پرپشت است ولی هویج های یکدست و مرغوب زمانی به دست می آید که فاصله بوته ها بین 3 تا 5 سانتیمتر باشد.فاصله بوته ها برای هویج های زودرس 2 تا3،هویج های متوسط رس 3 تا4،هویج های دیررس 4تا5 وهویج های کنسروی 5 سانتی متر است.فاصله ردیف ها برای هویج های زودرس حدود25،هویج های دیررس حدود30 وبرای هویج های کنسروی حدود 40 سانتی متر است.
مقدار بذر به نوع ونحوه افشاندن آن بستگی دارد ودر هویج های زودرس حدود 3تا 4،برای هویج های متوسط رس حدود 3/5 وبرای هویج های دیررس 2/5 کیلوگرم در هکتار است. بذر هویج طی مدت 1 تا 3 هفته ودر دمای پایین جوانه می زند ورشد اولیه آن نسبتا کم است. دمای بالا در اثنای جوانه زنی می تواند آن را به دوره خواب ثانوی سوق دهد.نور جوانه زنی را تسریع می کند.

مراقبتهای زراعی:
دانهالهای جوان هویج در مقابل خشکی، غلظت زیاد نمک ها وکمبود اکسیژن حساس اند. مسئله مهم مرحله داشت،دفع علف های هرز است.

برداشت ونگهداری:
برداشت هویج زمانی صورت می گیرد که برگها ازسبز به زرد تغییر رنگ دهند.زمانی که تراکم بوته در واحد سطح کم باشد ریشه هویج رشد بیشتری خواهد نمود وبرعکس با تراکم زیاد ریشه کوچک تر برداشت می شود، عدم یکنواختی ریشه ها زمانی به وجود می آید که بذر هویج در خاکهای ضعیف کشت شوند.برای یکدست شدن هویج عواملی مثل قدرت نامیه بذر،دقت در بذرپاشی وآبیاری به موقع می توانند تأثیر گزار باشند.
شرکت پیشگامان صنعت وبذر،هویج کینگ و هویج مرسدس را از شرکت تاکی و هویج داتیس و هویج فهیم را از شرکت روزن سیدز توزیع می نماید.